Heijtinghof

Heijtinghof, de geschiedenis van een boerderij in het Achterbroek

Door Wim Bindels

Heijtingshof, onder deze naam was de boerderij in het Achterbroek van Koen-Jos en Berthie Pierre Berns ruim een eeuw gelden in Milsbeek bekend. Volgens de Kleefse kadasterkaart van 1732 stond in het Achterbroek op die plaats toen al een boerderij. Ze was eigendom van Reinhardt Reiniers. Hierbij behoorde globaal genomen de grond vanaf de huidige bedrijfsgebouwen aan de Achterboekweg tot aan de Oudebaan (de Rijksweg was nog niet) en tot de ‘Alde Meule’ op de Ovenberg. De boerderij lag met enkele andere boerderijen op de grens van het Achterbroek en een groot deel van de grond van de zgn.“Gemeine Hütung und gestrauch”, richting Bloemenstraat. Dat was woeste, nog niet ontgonnen grond die eigendom was van de gemeenschap en door iedereen kon worden gebruikt. Het betrof hier broekachtige grond die zeker door de eigenaren van genoemde boerderijen gebruikt zal zijn als weidegrond voor het vee.

cultuurbehoud Milsbeek uittreksel Kleefs kadasterkaart
Uittreksel z.g. Kleefse kadasterkaart met boerderijen op de grens van ontgonnen en nog niet ontgonnen land

De hierop volgende informatie geeft de Franse inwonerslijst van rond 1800. De boerderij werd toen bewoond door een zekere Bart Hoenseler en Maria Cillessen. Deze Bart is een van de voorvaders van de familie Janssen uit het Rozenbroek, de grootvader van ‘Bartboer’ Janssen. Tijdens de in 2015 gehouden Historische avond heeft Teun Theunissen hierover uitgebreid verteld. Hennie Janssen, een dochter van Theij van Jan, heeft over deze voorvader van haar een boekje uitgebracht onder de naam “van Hoff naar Hof”. En onder de naam “Familiegeschiedenis Janssen” is er ook een artikel te lezen op de website van de Stichting Cultuurbehoud Milsbeek. Er woonden in die tijd ook al enkele jongere mensen met de naam Schurings. Ook op de z.g. Trachotkaart (1808-1829) en de z.g. Generalskarte (1806-1847) is de boerderij waar te nemen. In de directe omgeving komen we dan de naam “Brandenhof Feld” tegen. Op de oudste kadastrale kaart en een latere topografische kaart komen we de namen ”Hermzen hoof” en “Hermsen hof“ voor deze boerderij tegen. Ze werd volgens het bevolkingsregister 1833-1849 bewoond door een zekere Cees Schurings met zijn vrouw Wilhelmina Rutten en hun kinderen. De boerderij was in die tijd eigendom van Coenraad Hermsen, predikant in Gennep. Uit het archief van de Nederlands Hervormde Kerk in Gennep blijkt dat een zekere Konrad Theodor Hermsen van 1780 -1835 predikant was van de wat in die tijd de “Reformierte Kirche zu Gennep” werd genoemd (voorheen de “Holländische Flüchtlingsgemeinde). Hij had in Duisburg theologie gestudeerd en was zijn vader Theodor Gerhard Hermsen opgevolgd die dit ambt in de periode van 1759-1778 vervulde. Ook het op deze kaart benoemde “Trapsland“ met de ‘Kniendenberg’ moet in die tijd deel uit gemaakt hebben van de boerderij.

De naam van de boerderij veranderde in de volksmond daarna in Heijtingshof. Die naam is ongetwijfeld ontleend aan de opvolgende eigenaar maar wordt als zodanig op geen enkele kaart vermeld. Volgens het bevolkingsregister van de gemeente Ottersum van 1850-1862 woonde hier toen n.l. een zekere Bernard Heijting met zijn echtgenote Jacoba Erdkamp. Het gezin telde 15 kinderen, waarvan er een aantal vroeg is overleden. De familie vertrok in 1861 naar Baarlo en enige tijd woonden er vervolgens twee broers en twee zussen Arts uit Asperden. Maar volgens het Ottersumse bevolkingsregister van 1870-1880 hebben er daarna weer meerdere kinderen Heijting in de boerderij gewoond. De boerderij met het oude huisnummer C 113 werd in 1889 bewoond door de broers Wilhem en Gerardus Heijting die resp. en in 1899 en 1909 naar Mook en naar Gennep zijn vertrokken.

De boerderij werd toen verkocht aan Hannes Janssen die er weinig geluk had. Nadat hij eerst was verdroogd, vervolgens verhageld en tenslotte afgebrand zou hij volgens de overlevering geroepen hebben “Gij Judas, gij zijt de schuld ervan” en de boerderij weer hebben verkocht. Het was niet het enige fiasco dat zich in deze omgeving voltrok. Kort na 1910 werd schuin tegenover wat nu de Kortebaan is nabij de huidige Rijksweg door een zekere Vissers een veldoven geëxploiteerd met ter plaatse aanwezige leem. (de restanten van de leemput zijn nog steeds zichtbaar). De leem bleek ongeschikt voor de steenproductie en het fabriekje moest al weer snel sluiten. De exploitant moet toen een einde aan zijn leven hebben gemaakt. De straatnaam Ovenberg (vroeger Molenweg) en het gelijknamige bedrijventerreintje zijn hieraan ontleend. Vervolgens werd de boerderij in 1911 gekocht en ook bewoond door de uit Gassel afkomstige ‘perdekѐl’ Francicus de Vocht met vouw en kinderen. Zij zijn in 1922 weer vertrokken, naar St. Oedenrode. De boerderij werd vervolgens in 1922 door Hent Dinnissen en zijn vrouw Netje Broekman uit Malden gekocht. De boerderij werd gekocht vanwege de grote oppervlakte aaneengesloten grond die bij de boerderij lag. In Malden was men in die tijd begonnen met de aanleg van het Maas-Waal kanaal en een deel van de grond van Hent kwam aan de overzijde van het kanaal te liggen. Hent en Netje hadden toen 8 kinderen, een meisje en 7 zonen. Dit waren dochter Pietje (1893) en de zonen, Koos (1895), Hendrik (1897) Marinus (1899), Albert (1900) Jan (1902), Wim (1905) en Antoon (1909).

Dochter Pietje trouwde met buurjongen Toon Janssen en zij gingen “boeren” op de boerderij van de ouders van Toon in het Achterbroek. Behalve Albert werden alle zonen van Hent en Netje boer. Koos, die trouwde met Bertha Sluis, kwam in Groesbeek terecht. Hun huwelijk bleef kinderloos. Marinus trouwde in 1942 met Anna Theunissen uit Malden en zij gingen “boeren” op een boerderij in Woezik/Wijchen. Albert ging, zoals indertijd diverse andere Milsbekers, bij de Philips in Eindhoven werken en is daar ook blijven wonen. Hij trouwde eerst met Gien Geene van de Oudebaan en na haar overlijden met Bertha Straatman uit Groesbeek. Jan trouwde met Cisca Goossens, een dochter van Jan Goossens en Mina Bindels van de “Oude Tol”. Zij kregen 4 kinderen en pachtten van 1942 tot 1962 een boerderij in Heijen aan de Rijksweg, dichtbij de Heijense Molen (waar later Sjaak Krebbers en Rikie Goossens nog hebben gewoond).

Antoon, Hendrik en Wim bleven op de ouderlijke boerderij wonen. Hendrik is in 1949 overleden als gevolg van een ongeluk met de dorsmolen. Hent en Netje overleden beiden in 1950. Na het overlijden van Hent en Netje erfden Antoon en Wim de boerderij met zo’n 12 ha grond. Antoon huwde in 1958 nog met Marietje Angenendt uit St. Agatha. Zij bouwden rond 1970 voor de oude boerderij en de schuur een nieuw woonhuis

Dochter Pietje trouwde dus met buurjongen Toon Janssen. Zij kreeg 6 kinderen en bleef met haar man haar hele leven in Milsbeek op de boerderij van de ouders van Toon in het Achterbroek wonen. De kinderen waren Antoon, Mia, Tonia, Harrie, Jo en Wilie. Behalve Jo, die onderwijzer in Malden werd en in Molenhoek ging wonen, zijn ze allen in Milsbeek blijven wonen. Antoon volgde vader Toon op de boerderij op, bleef ongehuwd en overleed in 2010. Harrie trouwde met Thea Manders uit het Sprokkelveld. Ze wonen hier nog steeds. Mia en Tonia trouwden met de gebroeders Antoon en Bernard Janssen (van Riek) uit het Rozenbroek en zijn daar ook nog steeds woonachtig. Wilie, de jongste zoon, trouwde met Marietje Koster uit Plasmolen en woont in de Kanonskamp. Jan Dinnissen, die getrouwd was met Cisca Goossens, erfde na het overlijden van zijn ouders in 1953 1/3 deel van de grond van de boerderij van zijn ouders. Pas 8 jaar later kreeg hij uiteindelijk een bouwvergunning om hier, een eindje vanaf de toenmalige Molenweg, een woning met agrarisch bijgebouw voor het houden van rundvee, varkens en kippen te bouwen. In 1962 konden ze uiteindelijk met hun 4 kinderen Wil, Antoinette, Maike en Henk naar Milsbeek verhuizen. Hier boerde hij tot 1978 en hield daarna nog enige tijd wat jongvee en schapen. Van hun kinderen koos er geen voor het boerenvak en ze wonen inmiddels allemaal niet meer in Milsbeek. Jan overleed in 1983 en in 1990 heeft Cisca het pand met een deel van de grond verkocht aan Ludo en Marleen Hartjens en is zij in een seniorenwoning aan de wethouder Theunissenhof gaan wonen.

Nadat Antoon en Wim in 1970 een nieuwe bungalow hadden gebouwd en de oude boerderij leeg stond, raakte deze eens zo mooie boerderij in verval. Zo werden de kleurrijke tegels van de schouw verwijderd en verkocht. Een van de tegels is in het bezit van de familie gebleven. Houthandelaar v.d. Brink kocht vervolgens de oude gebouwen van de boerderij met de huiskavel van zo’n 12 ha voor zijn zoon. De grond werd in die tijd verpacht en bewerkt door een agrariër uit Ottersum. De nieuw gebouwde burgerwoning bleef vooralsnog eigendom van Wim en Antoon Dinnissen. Maar houthandelaar v.d. Brink bedong wel een voorkeursrecht bij de eventuele verkoop van de nieuw gebouwde burgerwoning. Antoon overleed in 1973 en Wim bleef met schoonzus Marietje wonen. Eind jaren tachtig verhuisden zij naar een bejaardenwoning op de Zandberg in Milsbeek.

Toen de zoon van v.d. Brink kwam te overlijden, kwam de boerderij met grond opnieuw in de verkoop. Ze werd in 1983 gekocht door varkens- en aspergeboer Koen Berns uit de Onderkant. Nadat Wim en schoonzus Marietje naar een bejaardenwoning op de Zandberg waren verhuisd, werd ook de nieuw gebouwde burgerwoning door de familie Berns gekocht en wordt deze nu bewoond door Koen-Jos. Samen met Bertie-Pierre is hij anno 2015 nog de enige fulltime professionele agrariër in ons dorp. De varkenstak aan de Onderkant is af gestoten en het familiebedrijf is inmiddels omgevormd in een BV Kwekerij Berns. Het is een modern agrarisch bedrijf, gespecialiseerd in de teelt van asperges en meerjarige bloemen. Van de oude prachtige boerderij is helaas niets meer over. Nadat de oude woonhuis al was afgebroken, waaide de schuur met nog een oude lemen vloer op 25 januari 1990 bij een storm in. Ze was blijkens het jaartal op de balk in 1911 na de eerder genoemde brand gebouwd.cultuurbehoud milsbeek einde van een oude boerderij

Naschrift

De gegevens in dit artikel zijn mede gebaseerd op de informatie van Teun Theunissen, Koen-Jos Berns en vooral de thans in Cuijk woonachtige Wil ten Velde-Dinnissen. De stamboom van de familie Dinnissen zal in een later stadium aan dit artikel worden toegevoegd.